Fren Sistemi ve Disk Frenler
Karayolunda kullanılan araçların en önemli parçalarından biri olan frenler, bir çeşit enerji değişim araçlarıdır. Tanımlamak gerekirse fren, hareket halindeki bir aracı yavaşlatmak veya durdurmak için kullanılan suni direnç sistemi olarak ifade edilebilir. Fren sisteminin görevi; aracın hızını düşürmenin yanında aracı güvenli bir şekilde durdurmak ve duran aracı sabitlemek şeklinde özetlenebilir.
Fren sistemini oluşturan ana parçalar; ön tarafta direksiyon hizasında kalan fren merkez silindiri, fren boruları, esnek fren hortumları, fren hidroliği, ön balatalar ve arka pabuç balatalar şeklinde sıralanabilir. Fren hidroliği, bütün fren sisteminin dolduran ve aracın çok zor şartlarda bile çalışmasına olanak sağlayan bir yapıdadır. Fren pedalına bağlantılı olan ve ayağın mekanik basıncını hidrolik basınca dönüştüren parça, fren merkez silindiridir. Fren merkez silindiri, fren boruları ve esnek fren hortumları yardımıyla her bir tekerlekte bulunan fren silindirlerine bağlıdır. Fren silindirleri tarafından itilen ön balatalar ve arka pabuç balatalar bir sürtünme kuvveti yaratarak aracın yavaşlamasına neden olurlar. Ne kadar fazla güç uygulanırsa, baskı o kadar artar ve tekerleğin dönüş hızı o oranda yavaşlar. Genel olarak fren sisteminin çalışma prensibi bu şekildedir.
Günümüzde pek çok tasarım değişikliği görülse de, tasarımlarda göze çarpan en önemli özellikler, hafiflik ve performans olarak karşımıza çıkmaktadır. Pek çok durumda hayati önem taşıyan fren sistemi bir araçta ne kadar güçlü ve etkiliyse, kullanılan araç o kadar güvenli hale gelecektir. Bu yüzden günümüzde neredeyse bütün modern yapı sergileyen araçlarda disk frenler kullanılmaktadır. Disk frenler günümüzde standart bir parça haline gelse de, ilk üretiliş amacı, oto yarışlarında hızlı giden aracın kolay ve çabuk durmasını sağlamak içindir. Önceden hem ön hem arka frenler kampana tipiyken, bugün bir çok araçta ön fren olarak disk tipi frenler kullanılmakta, arkada kampana tipi fren kullanma yoluna gidilmektedir.
Disk frenler, diğer fren tiplerine göre daha iyi performans göstermekte ve ıslak yol şartlarında kullanmak için, daha uygun bir yapı sergilemektedir. Disk frenler de kendi içinde performansı arttırmak amaçlı değişikliklerden yola çıkılarak çeşitlilik göstermektedir.
